Ik wil uitleggen hoe een gezin, een klein groepje wezens, zich gedraagt in een samenleving, wanneer het uitbreidt en tien, twintig individuen op de wereld zet, die op het eerste gezicht totaal verschillend lijken, maar waar een analyse aantoont dat ze nauw met elkaar in verband staan. Erfelijkheid kent zijn wetten, net zoals de zwaartekracht.
De Rougon-Macquart, de groep, het gezin dat ik me voorgenomen heb te bestuderen, heeft als kenmerk de uitbarsting van begeerten en de brede opstand van onze tijd die zich stort op het genieten. Fysiologisch gezien zijn zij de trage opeenvolging van complicaties van het zenuwstelsel en het bloed, die zich in een ras voordoet, na een eerste organisch letsel, en die, naargelang de omgeving, bij elk individu van dit ras, de gevoelens, de verlangens en de hartstochten bepalen. Dat wil zeggen alle menselijke manifestaties, natuurlijk en instinctief, waarvan de voortbrengsels de gebruikelijke typering van deugden en ondeugden krijgen. Historisch gezien komen ze voort uit het volk, stralen ze uit in de hele hedendaagse maatschappij en klimmen ze op naar alle situaties, door deze in wezen moderne impuls die de lage klassen bevangt in hun opmars door het sociale organisme heen. Zij vertellen aldus het verhaal van het Keizerrijk van Napoleon, de Second Empire, van de hinderlaag van de staatsgreep tot aan het verraad van Sedan, door middel van hun individuele drama's.
Dit werk, dat meerdere afleveringen zal vormen, wordt daarom, in mijn gedachten, de natuurlijke en sociale geschiedenis van een gezin onder het Keizerrijk van Napoleon, de Second Empire. En de eerste aflevering: Het fortuin van de Rougons, moet als wetenschappelijke titel dragen: De Oorsprong.
Hoe Zola op dertigjarige leeftijd zoveel mensenkennis vergaard had dat hij een dergelijk groot project kon zien, inzien en overzien is grenzend aan het onbegrijpelijke. Het is dan ook ontsproten aan een geniale geest.
De literaire kunde van Zola vermengt zich met het psychologisch inzicht in zijn personages. De literaire vrijheden die hij aandurft zijn groot. Niet alleen gebruikt hij niet altijd de stamboom van de gecreëerde familie als personages, maar ook mensen die zijdelings met de familie verbonden zijn of zelfs helemaal niet. Hierdoor beschikt hij over de mogelijkheid om het psychologische wezen van de een te gebruiken om vanuit dat perspectief een ander te schetsen. Randfiguren en geliefden brengen de familieleden in caleidoscopisch perspectief.
Lees hier het nawoord inclusief meer informatie over dit eerste deel.
